Tekst achterflap

Ellen Hollink-Wolda werkte jarenlang als schoolmaatschappelijk werker op drie basisscholen in een achterstandswijk in Rotterdam en met kinderen van vluchtelingen en migranten. Veel van deze kinderen komen uit sociaal zwakke, taalarme milieus en de leefomstandigheden van deze gezinnen zijn zwaar. Werkend met deze kinderen merkte Ellen dat de gangbare gespreksmethode niet functioneerde door het ontbreken van een toereikende woordenschat. Gaandeweg ontwikkelde zij een eigen methode door bestaande spelvormen om te vormen en zelf ontwikkelde spelvormen toe te passen. Deze werkwijze maakte de soms ingewikkelde problematiek van deze kinderen inzichtelijk. Spelenderwijs ontstaat er een overzicht van de leefsituatie van het kind waarin ook de oplossing van het probleem zichtbaar wordt. Soms komen ook de knelpunten van het kind en de belangrijkste hulpbronnen naar voren, wat mede richting kan geven aan de manier van hulp bieden. Via de methode 'Spelenderwijs het probleem ontrafelen' laat Ellen zien dat er creatieve, effectieve en kindgerichte manieren zijn om kinderen hun verhaal te laten vertellen. Deze creatieve spelvormen geven het kind een andere taal, waarmee het al spelend, dansend of naar muziek luisterend kan laten zien wat het nodig heeft en meewerken aan mogelijke door het kind zelf bedachte oplossingen. De vele casussen in het boek maken duidelijk hoe de spelvormen met succes ingezet kunnen worden. Deze uitgebreid beschreven methode kan voor ouders, leerkrachten, schoolmaatschappelijk werkers, intern begeleiders, professionals die met kinderen werken en in het bijzonder voor degenen die met vluchtelingen werken een bron van informatie en inspiratie zijn. De spelvormen bieden handreikingen waarmee naar eigen inzicht te werken is. Ze zijn erop gericht problemen toegankelijk te maken en kinderen inzichten te geven om er op een voor hen en hun omgeving prettige manier mee te leren omgaan. “…een onmisbaar boek voor iedereen die te maken heeft met kinderen in problematische situaties. ” — Lieke van Duin, auteur van en over kinderboeken “Dit wens je toch ieder kind in een probleemsituatie toe? Ik zou me geen schoolmaatschappelijk werker zonder deze methode kunnen voorstellen!” — Ali Kras, interne begeleider en collega (in het voorwoord) “Doordat Ellen uitgaat van de unieke situatie van (en voor) elk kind, volgt ze niet direct een vaststaande methode. Haar benadering is onconventioneel met een sterk(e) intuïtieve inslag…” — Josje Fermont, speltherapeut

Biografie

Als schoolmaatschappelijk werker ben ik jarenlang werkzaam geweest met kinderen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar op drie basisscholen in een achterstandswijk in Rotterdam-Zuid. Daar werd ik geconfronteerd met heftige problematiek waaronder mishandeling, misbruik, verwaarlozing, agressie in de wijk, vechtrelaties, pestproblemen, uithuisplaatsing en nog veel meer. Het leukste vond ik om te werken met veel verschillende etnische kinderen en vluchtelingen. Het is hier waar ik mijn methode ontwikkelde, en waar mijn boek zijn basis kreeg. Omdat deze kinderen, vanwege hun taalachterstand, zich niet goed konden uitdrukken bij het formuleren van hun hulpvraag in de Nederlandse taal, wat zorgde voor miscommunicatie, voelde ik mij genoodzaakt hier iets op te vinden. Zo begon ik aan een lange weg van het ontwikkelen van een nieuwe methode met creatieve spelvormen, die heel geschikt bleek voor deze kinderen. Maar uiteindelijk bleek dit ook goed te werken bij alle kinderen en mensen met een verstandelijke beperking. Toen ik stopte met werken had ik ongeveer 2.000 gesprekken gevoerd met kinderen van 4 tot 13 jaar, die woordelijk waren opgeschreven (met toestemming van deze kinderen). Ook het toepassen van de spelvormen, die dieper bij de kern van het probleem komen, en waarbij het kind ook zelf meehelpt aan het oplossen van zijn probleem, was voor zowel het kind als voor mij een manier om dichter bij de belevingswereld van het kind te komen, wat voor een goede vertrouwensband zorgde.

Inhoudsopgave

Inleiding 13 Deel 1 De methode 1. De wijk: de leefomgeving van de kinderen 19 2. Het kind centraal: de visie 25 3. Spelenderwijs het probleem ontrafelen: de methode 29 3.1 De methodische werkwijze 29 3.2 Het hulpverlenersgesprek op school 35 3.3 De rol van de leerkracht 44 Deel 2 De praktijk 4. Taalgebruik 65 5. Trauma’s 73 6. Hechting 77 7. Het zelfbeeld 84 8. Overlevingsmechanismes 93 9. Overleden dierbaren 98 9.1 Rouw 99 9.2 De betekenis van rituelen 113 10. Mishandeling 120 11. Geweldsituaties 134 12. Boosheid en woede 146 13. Seksueel misbruik 161 14. Pestgedrag 174 15. Het familiegeheim 191 16. Scheiding van ouders 196 17. Het gevluchte kind 213 17.1 Cultuurschok 214 17.2 Vluchtelingen op school 217 17.3 Belangrijke organisaties 236 Bijlagen Bijlage 1. Overzicht spelvormen 241 Bijlage 2. Kinderboeken 286 Bijlage 3. Enquête over pesten 289 Bronnen 293 Dankwoord 297 Over de auteur 301

Details