Tekst achterflap
Diversiteit en kwaliteitsvol onderwijs kunnen perfect samengaan. Daar bestaat voldoende wetenschappelijk bewijs voor. Het blijkt ook uit de vele voorbeelden van scholen in binnen- en buitenland. Helaas vind je die nauwelijks terug in de studieboeken en cursussen die de toekomstige generaties professionals klaar moeten stomen, van leraren tot schoolleiders en van sociaal werkers tot beleidsmakers. Sterker: veel van wat je daarin leest moet op de schop. Of dacht u dat racisme een kwestie is van ‘slechteriken’ en dat jonge kinderen elkaar niet discrimineren? Dat we best niet te veel stilstaan bij raciale verschillen en dat ras niet bestaat? Dat leerlingen van zichzelf wel Nederlands zouden leren? Dat etnische ongelijkheid alleen maar te maken heeft met armoede en uitsluiting? Think again. Dit boek helpt u daarmee op basis van een sterk wetenschappelijk onderbouwd verhaal over hedendaagse uitdagingen in het onderwijs. Maar de lezer wordt ook geïnspireerd door gefundeerde praktijkvoorbeelden om het roer zelf om te gooien.
“Voluit inzetten op leren van verschil in een etnisch diverse samenleving én ons blijven verzetten tegen systemische discriminatie: er ligt nog heel wat werk op de plank. Dat is de uitdagende maar ook zeer ongemakkelijke boodschap van Onderwijs in een gekleurde samenleving. Toegankelijk voor een breed publiek, stevig wetenschappelijk onderbouwd, kritisch voor heel wat vanzelfsprekendheden (over taal, achterstand, identiteit, IQ, verwachtingen,…): een niet mis te verstaan appél aan al wie bekommerd is om de kwaliteit van ons onderwijs en – vooral – de toekomst van onze samenleving.” - Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen
Lees de quotes van o.m. Ides Nicaise, Jan Blommaert, Youssef Kobo en de persreacties
Biografie
Ten geleide 11 Hoofdstuk 1. Waar gaat het over? 15 1.1. Twee gekleurde klasfoto’s 15 1.2. Etniciteit 18 1.3. Afkomst op basis van … 19 1.3.1. Nationale en regionale origine 20 1.3.2. Moedertaal 22 1.3.3. Religie 24 1.3.4. Ras 25 1.4. Wat met (multi)cultuur? 28 1.5. Wat is identiteit dan? 31 Hoofdstuk 2. De structuren van uitsluiting: het rad van ongelijkheid 35 2.1. Een klasfoto uit het witte college 35 2.2. Ongelijkheid van schoolprestaties 37 2.3. It’s (not only) the economy, stupid 41 2.4. Kwaliteitsdaling?! 43 2.5. Segregatie 45 2.6. Stereotypen 50 2.7. Vooroordelen 53 2.8. Verwachtingen 56 2.9. Discriminatie 60 2.10. Racisme 62 2.11. Conclusie: het rad van ongelijkheid 68 Hoofdstuk 3. Cultuur en gemeenschap: het stuurwiel van emancipatie 71 3.1. Een ‘kansenparel’ in het witte college 71 3.2. Ongelijkheid: twee soorten verklaringen 73 3.2.1. De deficitverklaringen 73 3.2.2. Kritiek op het deficitdenken 75 3.2.3. De systemische verklaringen 76 3.2.4. Wat met agency? 77 3.2.5. Pierre Bourdieu: een synthese 80 3.3. Rol van intelligentie 84 3.3.1. Validiteit IQ 85 3.3.2. Afkomst → Aangeboren IQ? 87 3.3.3. IQ → Schoolprestaties? 87 3.3.4. IQ als verklaring voor ongelijkheid? 88 3.4. Rol van taal 90 3.4.1. De ultieme verklaring? 90 3.4.2. Taalachterstandshypothese 93 3.4.3. Taalontwikkeling en SES 96 3.4.4. Taalontwikkeling bij meertalige leerlingen 97 3.4.5. Voordelen meertaligheid 99 3.5. Rol van religie 102 3.5.1. Niet van deze tijd? 102 3.5.2. Wat is religiositeit eigenlijk? 105 3.5.3. Religiositeit en onderwijsuitkomsten 107 3.5.4. Religieuze scholen en onderwijsuitkomsten 110 3.5.5. Zijn islamitische scholen wenselijk? 114 3.6. Conclusie: gemeenschap aan stuurwiel van emancipatie 118 Hoofdstuk 4. Instituties voor verandering: beleid, school en gezin 121 4.1. Terug op het rechte pad 121 4.2. Onderwijsbeleid: gelijke startkansen of gelijke uitkomsten? 123 4.2.1. Meritocratie 123 4.2.2. Egalitarisme 124 4.3. Schoolbeleid: omgaan met etnische diversiteit 126 4.3.1. Assimilatieaanpak: terugdringen van etnische verschillen 128 4.3.2. Kleurenblinde aanpak: negeren van verschillen 131 4.3.3. Pluralisme: multiculturalisme en interculturalisme 136 4.4. Pluralisme in de schoolpraktijk 138 4.4.1. Dimensie 1: integreren van diverse inhouden 139 4.4.2. Dimensie 2: kennisconstructie toelichten 142 4.4.3. Dimensie 3: vooroordelen terugdringen 142 4.4.4. Dimensie 4: streven naar een pedagogie van gelijkheid 146 4.4.5. Dimensie 5: empoweren van schoolcultuur en sociale structuur 147 4.4.6. Benadering 1: de contributiebenadering 149 4.4.7. Benadering 2: additieve benadering 151 4.4.8. Benadering 3: de transformatieve benadering 152 4.4.9. Benadering 4: de sociale-actiebenadering 152 4.5. Taalontwikkeling binnen het gezin en de school 152 4.5.1. Taalontwikkeling: een cyclus 153 4.5.2. Input 154 4.5.3. Feedback 156 4.6. Schooltaalbeleid 159 4.6.1. Taalassimilatie: terugdringen van talige diversiteit 159 4.6.2. Taal-laisser-faire: negeren van talige diversiteit 163 4.6.3. Meertalig onderwijs: waarderen van talige diversiteit 164 4.7. Gezinstaalbeleid: meertalig opvoeden 173 4.7.1. Route 1: OPOL 174 4.7.2. Route 2: MIXEN 175 4.7.3. Route 3: MT + MIXEN 176 4.7.4. Route 4: NL + MIXEN 176 4.7.5. Route 5: ENKEL MT 177 Hoofdstuk 5. Tot slot 179 Een woord van dank 185 Over de auteur 187 Referenties 189
