Aan het begin van deze eeuw lijken de eigen kracht van jeugdigen en ouders en de kracht van hun omgeving zowel uitgangspunt als doel van het jeugdbeleid en de praktijk.
Welke theoretische en ideële concepten liggen hieraan ten grondslag? Is Nederland 'over-geprofessionaliseerd' als het gaat om opvoeden en opgroeien? Kan je simpelweg een deel van de professionals door vrijwilligers vervangen? Zijn we op zoek naar (nieuwe) opvoedingsidealen: van actief burgerschap tot alles eruit halen wat er in het individuele zelf zit? Of is het een vertaling van een steeds dominantere maatschappij- en mensvisie: iedereen kan alles, en wanneer dat niet lukt ben je zelf verantwoordelijk? Of is de roep om zorg voor onszelf toch niet meer dan een dekmantel voor bezuinigingen? En biedt jeugdbeleid en praktijk gericht op eigen kracht en zorg vanuit de directe omgeving, meer of juist minder kansen voor jeugdigen en de samenleving?
Biografie
Heleen Jumelet is sociaal pedagoog en werkzaam bij Inholland als hogeschooldirecteur Gezondheidszorg, Sport en Welzijn. Daarvoor heeft ze als zelfstandig adviseur en interim bestuurder gewerkt voor welzijns- en gezondheidsinstellingen als onder andere coördinator van het landelijk actieprogramma Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening, voorzitter van diverse ZonMw programma’s, interimmer bij diverse kennisinstituten en werkgeversorganisaties en is ze directeur geweest van Stichting Alexander, onderzoeksinstituut voor participatief onderzoek. Daarnaast was ze associate lector jeugdzorg (Social Work & Education). Jolien Wenink is gezondheidswetenschapper en werkzaam als programmasecretaris bij ZonMw. Zij coördineert daar het ZonMw programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin. Versterking van de (pedagogische) civil society in de lokale praktijk. Het programma wil samenwerking en uitwisseling tussen gemeenten, jeugdzorg, welzijnswerk en vrijwilligersorganisaties stimuleren op gebied van actief burgerschap rondom opvoeden en opgroeien. De afgelopen jaren was zij daarnaast nauw betrokken bij het beleidsspeerpunt Participatie van ZonMw.
Inhoudsopgave
Inhoud 1 Zorg voor onszelf? Een introductie Heleen Jumelet en Jolien Wenink 11 I Krachten verkend 2 Van opvoedingskramp naar opvoedingskracht De noodzaak van een vitale pedagogische civil society Micha de Winter 23 3 ‘Zeer bedankt! Heel fijn dat u dit doet’ Gabriël van den Brink 36 4 Hoe verder na de ‘pedagogische civil society’? Guido Walraven 46 II Oproepen en doordenkers: de rol van bestuur en beleid 5 Pedagogisch beleid met ruimte voor zelfsturing Trees Pels en Hans Boutellier 59 6 Garnituur of hoofdgerecht Vruchten van passie smaken naar meer Bart Eigeman 72 7 Een onverantwoorde inzet op eigen verantwoordelijkheid ‘Eigen Kracht’ tussen autonomie en controle Mark van Ostaijen, William Voorberg en Kim Putters 79 8 Het meisje met het konijn en andere verhalen De pedagogische civil society in de praktijk Linda Terpstra en Anke van Dijke 90 9 De betekenis van het kinderrechtenverdrag voor het versterken van de eigen kracht van gezinnen Goos Cardol 99 10 De via-via logica van de pedagogische civil society Pieter Hilhorst 106 III Gaan voor de pedagogische civil society: (vrijwilligers)organisaties en onderwijs als spelers 11 Grenzen aan de civil society Judith Metz, Lucas Meijs, Lonneke Roza, Eva van Baren en Niek Hoogervorst 117 12 Meer dan met elkaar hockeyen Chantal Mies en Lucas Meijs 132 13 Genoeg geflirt met de burger, nu werken aan de relatie met vrijwilligersorganisaties! Marian van der Klein 140 14 De pedagogische opdracht van het onderwijs: individueel presteren of betrokken participeren? Monique Volman 148 15 De school als vind- en werkplaats voor sociaal-pedagogisch handelen Daan Wienke 158 IV Vooral niet op de handen zitten: perspectief voor professionals 16 Professioneel handelen bij toenemende complexiteit Hans van Ewijk 169 17 Eigen kracht overdracht Kees Verhaar 181 18 In al zijn eenvoud Sociaal werk in de pedagogische civil society Ard Sprinkhuizen en Margot Scholte 192 19 Een opvoedparadox: tot elkaar veroordeeld en van elkaar leren Eigen kracht in een gedwongen opvoedkader Jan-Willem Bedeaux en Krijnie van de Schotel 200 20 Burgerkracht: de blinde vlek van zorgprofessionals Bob Horjus 207 V Waar het om gaat: kracht van kinderen, jongeren en ouders 21 Grenzen aan vrijwillige inzet in het moderne gezinsleven Joan Ferrier 217 22 Buffers van ouderschap versterken Margreth Hoek 225 23 Jongeren als dragers van de pedagogische civil society: The Missing Link?! Andrea Bos en Franke Roor 234 24 De jeugd doet mee. U ook? Tarik Pehlivan, Leo Rutjes en Adimka Uzozie 242 25 Civil society: aansluiten bij de belangen van jongeren Pauline Naber en Léon van Lier 251 V I Krachten versterkt 26 Opvoeden en opgroeien in de 21ste eeuw: nieuwe verbindingen Heleen Jumelet en Jolien Wenink 261 Over de auteurs 279 Dankwoord 285
