De Regel van Benedictus en zijn toepassing

Het traktaat dat de geschiedenis is ingegaan onder de titel Liber de praecepto et dispensatione dankt zijn bestaan aan een dringende vraag van enkele benedictijner monniken aan het adres van de abt van Clairvaux. Het centrale thema is de toepassing van de Regel van Benedictus. Een wetgeving vraagt immers om jurisprudentie, en dat geldt evenzeer voor een monastieke codex als de Regel. Toch schrijft Bernardus niet alleen een juridische verhandeling waarin met subtiliteit de wet wordt geïnterpreteerd en waarin op heldere manier belicht wordt hoe macht en gezag zich verhouden. Hij levert evenzeer een theologisch en spiritueel werk af, een handleiding voor geestelijke begeleiding, waarin zelfs de aanzetten van een mystiek leven niet ontbreken. Hoewel Bernardus het de lezer niet altijd gemakkelijk maakt, schrijft hij een meesterwerk van monastiek onderscheidingsvermogen dat een belangrijke bijdrage levert aan een vernieuwd inzicht in de gehoorzaamheid, de conversatio morum en de stabiliteit: de drie geloften die de monnik bij de professie 'volgens de Regel van Benedictus' aflegt.