-Mag ik iemand dwingen zijn kamer schoon te maken? -Moet ik informatie over mijn cliënt doorgeven aan de politie? -Kan ik een beslissing nemen die ingaat tegen gemaakte afspraken? In het dagelijks werk in psychiatrie en rehabilitatie ontstaan regelmatig ethische kwesties rondom thema’s als autonomie en respect, afstand en nabijheid, het omgaan met wensen van cliënten op het gebied van intimiteit en seksualiteit, en visies op ‘normaal’ gedrag. Medewerkers en managers komen regelmatig knel te zitten tussen verschillende waarden en normen en botsende belangen. In dit boek worden praktijkvragen van hulpverleners (verpleegkundigen, begeleiders, psychologen, psychiaters) en managers besproken aan de hand van ethische gespreksmethoden en theorieën. Tijd voor reflectie kan medewerkers en leidinggevenden helpen om ethische kwesties in de dagelijkse praktijk van de geestelijke gezondheidszorg te herkennen en bespreekbaar te maken. Walter van Bennekom, geneesheer-directeur binnen ggz-organisatie De Grote Rivieren, waar reflectie op goede zorg sinds 2004 op de agenda staat: '.....Wij zijn het project gestart met het idee dat het verhogen van de morele sensibiliteit van hulpverleners zou leiden tot betere zorg en dat is ook zo, maar gaande het project bleek het bij medewerkers ook te leiden tot minder stress en tot meer enthousiasme voor het werk.' Beide auteurs, Dorine Bauduin en Mariël Kanne, hebben ruime ervaring als docent ethiek en als gespreksleider bij reflectiebijeenkomsten in verschillende zorgorganisaties.
Biografie
Dorine Bauduin (1944) studeerde vertaalkunde en filosofie (Universiteit van Amsterdam). Tot 2004 was ze werkzaam bij het Trimbos-instituut in Utrecht op het terrein van ethische vraagstukken in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Sinds april 2004 is zij zelfstandig werkzaam als begeleider van Socratische gesprekken, geeft zij trainingen in beroepsethiek en houdt zij zich bezig met de implementatie van moreel beraad in organisaties, waarbij van diverse reflectiemethoden gebruik wordt gemaakt. Verder heeft zij ervaring met het geven van dilemma trainingen over o.a. integriteitvragen in diverse maatschappelijke sectoren. Mensen ertoe aanzetten zelfstandig en zorgvuldig te denken is bij alle trainingen, opleidingen en consultaties haar belangrijkste ambitie. Zij publiceerde o.a. 'Respect als basis' in het Maandblad Geestelijke volksgezondheid 55(2000)1, "Een goed gesprek over morele kwesties", in: Het socratisch gesprek. Redactie J. Delnoij en W. van Dalen, (Damon 2003). Samen met Jacques Graste redigeerde zij "Waardenvol werk. Ethiek in de geestelijke gezondheidszorg." (Van Gorcum, Assen 2000). Zij is verbonden aan Het Nieuwe Trivium, dat zich richt op filosoferen in organisaties. Mariël Kanne (1961) studeerde in 1989 af als theologe met hoofdvak normatieve filosofie aan de Universiteit Utrecht en promoveerde in 2016 aan de Universiteit voor Humanistiek op een onderzoek naar de betekenis van moreel beraad in de zorg en het sociaal werk. Belangrijke thema’s in haar denken zijn co-creatie van goede zorg, normatieve professionalisering en ethiekwerk. Zij is als docent verbonden aan de Masteropleiding Advanced Nursing Practice van de Hogeschool Utrecht voor de vakken ethiek, kritiek denken en reflectieve praktijkvoering. Binnen diezelfde hogeschool werkt ze ook 2 dagen per week als onderzoeker binnen het lectoraat Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening (onderdeel van het Kenniscentrum Sociale Innovatie). Ook is ze vaste gastdocent bij de opleiding voor GZ-psychologen (RINO Groep Utrecht). Van 2000 tot 2008 werkte zij als organisatieadviseur bij Zorg Consult Nederland, daarvoor was ze docent ethiek aan de HBO-V van de Hogeschool Utrecht. Zij begeleidt regelmatig professionals en managers in zorgorganisaties en het sociaal werk bij moreel beraad over kwesties rondom zorgethiek, kwaliteit, diversiteit en integriteit.
Inhoudsopgave
Inhoud Inleiding 7 1. Perspectieven rond dagarrangementen 9 Froukje Hajer Intermezzo: ‘Zal de wereld weer een speeltuin zijn’ 25 Fred Verhees 2. Behoeften van ouders en kinderen 31 Fred Verhees en Astrid van de Weijenberg Intermezzo: Sport en bso: hoe werkt dat? 43 Leonie Heutz 3. Verschillende kinderen, verschillende behoeften 49 Leonie Heutz Intermezzo: Geiten aaien, stallen uitmesten, de natuur beleven 62 op de kinderboerderij Astrid van de Weijenberg en Birgit van der Laan 4. Accommodatiebeleid 71 Yermo Wever en Bert Franssen Intermezzo: Bso die gaat en staat waar je wilt 89 Pepijn Djelân 5. Gemeente realiseert eigen beleidsdoelstellingen in brede school 93 Peter Vereijken 5 Moeder thuis-1.6.indd 5 11-11-2008 16:06:42 Intermezzo: Ontdek techniek met de Ontdekplek 109 Harry Valkenier en Gabby Wijers 6. De pedagogiek van dagarrangementen 115 Fred Verhees Intermezzo: Gun kinderen de natuur 127 Astrid van de Weijenberg 7. Ouders en inspraak: een paar apart 133 Astrid van de Weijenberg Intermezzo: Centra voor de kunsten ontdekken buitenschoolse 141 opvang Femie Willems 8. Combinatiemedewerker, meer dan oplossing voor personeelstekort 147 Aart Verschuur Intermezzo: Kunstenaars zorgen voor andere vorm van creativiteit 158 Astrid van de Weijenberg 9. Tussenschoolse opvang en buitenschoolse opvang vinden elkaar 163 Astrid van de Weijenberg Intermezzo: Programmamakers zoeken mogelijkheden voor 172 samenwerking Pepijn Djelân 10. Oost-Europa als voorbeeld voor Nederland? 179 Anja Hol en René Clarijs Bibliografie 215 Over de auteurs 219
